مشاهده ی پوسته های قابل تشخیص روی پوست سر و مو در شرایط غیر طبیعی غالبا به عنوان شوره سر، و درماتیت سبورئیک نامیده می شود. در ادبیات پزشکی، چنین اختلالی، هر چند اغلب در شکلی شدیدتر، بیشتر به عنوان درماتیت سبوره نامیده می شود. "بیش از 50 درصد از افراد بالغ تحت تاثیر چنین شرایطی قرار گرفته اند که از نظر اجتماعی ضربه‌ی بزرگی را برای فرد به همراه دارد. بررسیها و مطالعات درباره شوره سر و درماتیت سبورئیک، خیلی مهمتر از آن چیزی هست که مشاهده و درک می شود، زیرا حضور آن امروزه ثابت شده است و منجر به آسیب‌های روانشناختی قابل توجهی از جمله از بین رفتن اعتماد به نفس و ایجاد یک سری تصورات اجتماعی منفی در فرد می‌شود. یکی از راه‌های درمان شوره سر استفاده از شامپوهای حاوی عوامل ضد التهابی استروئیدی موضعی یا عوامل ضد قارچی متعدد است. یکی از شامپوهایی که دارای چنین ترکیبات موثری برای درمان شوره سر و درماتیت سبورئیک است، شامپوی ضد شوره‌ی درمالیست است. در ادامه تاثیر ترکیبات شامپوی ضد شوره درمالیست را بر روی مو و پوست سر مورد بررسی قرار خواهیم داد.
شوره سر چیست؟
همواره رابطه‌ی بین شوره سر و درماتیت سبورئیک بحث برانگیز بوده است. در حالی که بیشتر محققان درماتیت سبورئیک را حالت شدید شوره سر می دانند، اما برخی دیگر معتقدند که شوره سر باید برای هر نوع پوسته پوسته شدن پوست سر استفاده شود. پوست سر طبیعی و معمولی دارای میزان اندکی پوسته و پوست سالم و صاف است. شوره سر با تکه‌هایی از پوسته‌های بهم چسبیده بی قاعده‌ای توصیف می شود که با خارش سر همراه است. شوره سر دارای ویژگی بالینی، پوسته های سفید یا خاکستری کوچکی است که روی پوست سر به صورت تکه های موضعی پراکنده می شوند. شوره سر التهابات ظاهری را نشان نمی دهد و محدود به پوست سر است. در درماتیت سبورئیک، تکه‌های پوسته در نواحی چرب ایجاد می‌شوند و پوسته ی درماتیت سبورئیک که به عنوان برآمدگی های پیوسته همراه با تغییرات التهابی دیده می شود، ظاهر می شود. علائم درماتیت سبورئیک قرمزی پوست، پوسته پوسته شدن و چربی پوست است و آنچه که آن را از شوره سر متمایز می‌کند، ظاهر شدن آن فراتر از پوست سر، در گوش‌ها، ابروها و قفسه‌ی سینه است.
درمان شوره سر:
عوامل موضعی چندگانه، درمان های موثر برای درمان شوره سر است. این عوامل عبارتند از زینک پیریتیون، کلیمبازول، پیروکتون اولامین، کتوکونازول و اسید سالیسیلیک و ...که در درمان شوره سر و درماتیت سبورئیک استفاده می شود و هرکدام مکانیسم رایجی از مؤثرترین فعالیتهای ضد قارچی علیه مالاسزیا دارند. بر اساس شواهد اخیر علت شوره سر و درماتيت سبورئیک وابسته به سه عامل است: ترشح غدد سباسه (غدد چربی پوست)، متابوليسم ميکرو فلورال و حساسيت فردي. مالاسزیا یک نوع قارچ است که به طور طبیعی روی پوست وجود دارد و نقش مهمی در شوره سر، درماتیت سبورئیک، عفونت قارچی پوست مانند pityriasis versicolor دارد، و همچنین ممکن است نقش مهمی در تشدید درماتیت آتوپیک و پسوریازیس داشته باشد.
اولین انتخاب برای درمان شوره سر، استفاده از شامپوهای موثر است شامپوی ضد شوره درمالیست حاوی عوامل عدیده ضد شوره از جمله زینک پیریتیون، کلیمبازول، پیروکتون اولامین، کتوکونازول و اسید سالیسیلیک و همینطور دارای روغن درخت چای، عصاره برگ رزماری و عصاره برگ ختمی است.
تریکبات موثر و مکانیسم های عملکرد آنها:
زینک پیریتیون یک ترکیب فعال است که دارای پتانسیل تحریک و حساسیت پایین در شامپوهای ضدشوره بوده و اغلب برای درمان درماتیت سبورئیک و پسوزیازیس نیز توصیه می گردد. این ترکیب دارای خواص ضد قارچی نیز هست که از جمله در مهار کردن تولید مالاسزيا موثر است. همچنین این ترکیب باعث متعادل کردن میزان تولید چربی سر نیز می گردد. در تحقیقات انجام شده وجود 1% زینک پیریتیون در شامپو موجب درمان درماتیت سبورئیک می گردد. در مطالعات انجام شده، دو اثر ضد شوره برای این ترکیب وجود دارد:
1) فعالیت ضد قارچی آن که به توانایی آن در جلوگیری از جابه جایی غشای قارچی توسط مسدود کردن پمپ پروتون که انرژی مکانیکی این جابه جایی را می دهد، اختصاص داده شده است.
2) دارای بودن اثرات سمیت سلولی(cytotoxic) علیه مالاسزیا فورفور(Pityrosporum ovale) که سر منشا بروز شوره سر و درماتیت سبورئیک است. این ترکیب همچنین از بروز خارش و سوزش ناشی از شوره سر پیشگیری می کند.
کلیمبازول، به عنوان یک عامل ضد شوره استفاده می شود. طی تحقیقات انجام شده، از سال 2013 به بعد کارشناسان، استفاده ترکیبی از کلیمبازول را از غلظت 0.5 تا 2% ایمن دانسته اند. در تحقیقی ترکیب کلیمبازول با زینک پیریتیون مورد بررسی قرارگرفته شده است، که در این بررسی، از تکنیک SRS (stimulated Raman scattering) استفاده شده است و نتایج این مطالعه نشان می دهد که کلیمبازول و زینک پیریتیون، مناطق مختلف میکروسکوپی پوست را مورد هدف قرار می دهند، و فرمول ترکیبی CBZ و ZnPT، با هدف قرار دادن مقدار زیادی از قارچ در هر دو ناحیه محلول و لیپیدی سطح پوست موثرتر خواهد بود. از جمله دیگر تحقیقاتی که در این راستا صورت گرفته، مقايسه اثربخشي باليني دو ترکیب ضد شوره، كليمبازول و پيركتون اولامين در درمان شوره سر و درماتيت سبورئیک در شامپوهاي حاوي عصاره هاي گياهي است. در این بررسی دو گروه از مردان که دارای یک رنج سنی و موقعیت و شرایط محیطی یکسانی بودند، مورد مطالعه قرار گرفته اند. در هر دو گروه خارش و قرمزی پوست کاملا درمان شده است. در گروه كليمبازول شوره سر در 80% از بیماران درمان شده و در 20% از آنها کاهش پیدا کرده است و در گروه پيركتون اولامين، شوره سر 55% از بیماران درمان شدند و 45% از آنها کاهش پیدا کرده است. با توجه به نتایج بدست آمده، هر دو در کاهش شوره سر و درماتیت سبورئیک موثر هستند اما تاثیر کلیمبازول بیشتر است.
پیروکتون اولامین، ترکیبی است که تاثیری مشابه کتوکونازول را برای درمان شوره سر دارد. مطالعاتی که درباره اثربخشی آن انجام شده نشان می دهد که این ترکیب، همچنین باعث رشد مو نیز می شود و در برابر ریزش موی ارثی نیز کمک می کند. در یک مطالعه 150 فرد که دارای ریزش مو و شوره سر بودند به مدت 6 ماه از شامپوی 1% پیروکتون اولامین و شامپوی 1% کتوکونازول استفاده کردند در نتیجه مشاهده شد که خارش سر و شوره سر آنها کاهش پیدا کرده است. شدت ریزش مو در هر دو گروه کاهش یافته و همینطور درصد رشد مو در مرحله آناژن افزایش پیدا کرده است. قطر هر تار مو نیز افزایش داشته است اما با توجه به درصدهایی که در این مطالعه بدست آمده، پیروکتون اولامین امتیاز بالاتری را در این حوزه ها نسبت به کتوکونازول بدست آورده است. به طور کلی هر دوی آنها در درمان شوره و خارش سر موثر بودند اما در رشد مو، پیروکتون اولامین عملکرد بهتری داشته است. در بررسی دیگری که انجام شده است، دو نوع شامپو یکی حاوی، 0.75% پیروکتون اولامین و 2% اسید سالیسیلیک و شامپوی دیگر حاوی، 1% زینک پیریتیون است. در آخر، نتایج به این صورت بود، که هر دوی این شامپوها تاثیر بالایی در کاهش شوره سر داشتند اما ترکیب پیروکتون اولامین و اسید سالیسیلیک در کاهش شدت و ناحیه ای که تحت تاثیر قرار گرفته اند، کمی مؤثرتر از زینک پیریتیون عمل کرده است. در بررسی دیگری برای ارزیابی میزان اثربخشی ضد قارچی، دو نوع شامپو که یکی حاوی، 0.5% پیروکتون اولامین و 0.45% کلیمبازول و شامپوی دیگری حاوی 1% زینک پیریتیون میباشد. در انتهای بررسی نتایج بدست آمده به این صورت میباشد که شامپوی نخست (0.5% پیروکتون اولامین و 0.45% کلیمبازول) دارای خواص ضد قارچی به میزان قابل توجهی بالاتر از شامپوی دوم (1% زینک پیریتیون) است.
کتوکونازول، یک عامل ضد قارچی ايميدازول است، که برای درمان چندین بیماری قارچی استفاده می شود. چندین تحقیق درباره اثر بخشی خاصیت ضد شوره آن برای درمان شوره سر و درماتیت سبورئیک وجود دارد. کتوکونازول به عنوان یک ضد قارچ و یکی از اعضای خانواده ايميدازول ها است و سنتز قارچی ارگسترول را متوقف می کند. آزمایشات و بررسیهای زیادی درباره نقش کتوکونازول در پاکسازی فولیکول مو، به ویژه از طریق مهار کردن 5 -آلفا ردوکتاز انجام شده است. در یکی از این مطالعات، محققان یک درمان جدید ریزش مو به نامNuH (a hypoallergenic combination of finasteride, dutasteride, and minoxidil) را در کنار تعدادی از درمان های مشهور دیگر آزمایش کردند. یکی از این ترکیبات، ترکیب NuH با شامپو 2٪ کتوکونازول است. فردی که از کتوکونازول در کنار NuH استفاده کرده است، گفته است که بهبود قابل توجهی در ضخامت و پوشش موهایش داشته است. می توان گفت که در مقایسه با استفاده تنها از NuH، کتوکونازول در رشد موها نقش به سزایی دارد و این تنها به خاطر اثر مثبت پاک شدگی فولیکولهای مو نیست، چرا که در این مطالعه از 10 نفر، 8 نفر از آنها مبتلا به درماتیت سبورئیک بودند که با مصرف شامپوی 2% کتوکونازول درمان شدند. در بررسیهای تجربی صورت گرفته به وضوح نشان داده شده است که بر اثر مصرف کتوکونازول، میزان خارش، سوزش و قرمزی پوست سر کاهش پیدا کرده است و کتوکونازول باعث سلامتی پوست سر می شود.
اسید سالیسیلیک، برای درمان شوره سر، درماتیت سبورئیک و پسوریازیس استفاده می گردد. یک مطالعه تحقیقاتی در سال 2002 انجام شد و مقایسه استفاده از شامپو سالیسیلیک اسید با شامپو Nizoral را مقایسه کرد. در پایان مطالعه، تنها ترکیب اسید سالیسیلیک برای کاهش خارش و سوزش در بیماران مبتلا به درماتیت سبورئیک نشان داده شد. در یک بررسی انجام شده، دو نوع شامپو را برای افرادی که مبتلا به شوره سر و درماتیت سبورئیک بودند، استفاده شده است. یک شامپو، حاوی 1.5٪ سيکلوپيروکس اولامین و 3٪ ساليسيليک اسيد است و شامپوی دیگر شامل کتوکونازول 0.2٪. در دو گروه، درماتيت و شوره سر به طور معني داري در طول درمان بهبود يافته است ولی کسانی که با شامپو CPO / SA تحت درمان قرار گرفتند، کاهش شدید خارش درماتیت سبورئیک دیده می شود. برای کسانی که از شوره سر و یا پوست رنج می برند، سالیسیلیک اسید می تواند به آرامی با برداشتن پوسته ها (که به ریزش مو کمک می کند)، برای فولیکول های مو یک محیط تمیز فراهم کند. حتی برای افراد مبتلا به طاسی الگوی مردانه، سالیسیلیک اسید یک روش درمان امیدبخش ارائه می دهد. این به این علت است که پوستی که از پوست سر برداشته شده شامل DHT، علت اصلی آلوپسی آندروژنیک (AGA) است، و از آنجا که DHT از پوست سر برداشته شده، خطر ابتلا به ریزش مو کمتر می گردد. همچنین اسید سالیسیلیک یک راه عالی برای مبارزه مستقیم با ریزش مو در افراد مبتلا به شوره سر، درماتیت سبورئیک، پسوریازیس پوستی و شرایط مشابه است. در افراد مبتلا به AGA ، نیز می توان به طور غیر مستقیم، برای از بین بردن ساخت و ساز DHT از پوست سر و جلوگیری از آنکه باعث ایجاد آسیب بیشتر به فولیکول های مو می شود استفاده کرد.
روغن درخت چای، مو را مرطوب می کند، تا به پوست سر خشک و خارش پوست سر و همینطور شوره سر کمک کند. روغن چای با عفونت های میکروبی، قارچی و دیگر عفونت ها مبارزه می کند تا پوست سر سالم باشد. گفته می شود که روغن درخت چای ضد میکروبی است، شواهد علمی زیادی برای حمایت از خواص ضد میکروبی روغن درخت چای وجود دارد. تا به امروز، بیش از 327 تحقیق علمی به تنهایی توانایی ضد میکروبی روغن چای را نشان می دهند. ارائه بسیار خوبی از تحقیقات انجام شده در این زمینه می تواند در مجله Journal of Clinical Microbiology Review در سال 2006 یافت شود. روغن درخت چای ضد قارچ است، شواهدی زیادی برای حمایت از خواص ضد قارچ روغن درخت چای نیز موجود است. اولین مطالعه مهم بالینی در این زمینه در مجله Australasian Journal of Dermatology در سال 1992 منتشر شده است.. اخیرا مطالعات بالینی نشان داده اند که روغن درخت چای برای عفونت های مختلف قارچی است که می تواند باعث ریزش مو شود، از جمله برای مخمرها، کرم قارچی، و سایر عفونتهای پوستی موثر است. روغن درخت چای دارای خواص ضد آندروژنی است، تا به امروز، دو مطالعه اولیه انجام شده است که نشان می دهد در روغن درخت چای ممکن است دارای خواص ضد آندروژنی باشد. اولین مطالعه در سال 2007 در مجله پزشکی نیو انگلند منتشر شد که از آن نتیجه گرفته شده بود که، اسطوخودوس و روغن درخت چای، باعث تحریک ضعیف یک فرآیند بیولوژیکی می شود که سه ژن شناخته شده استروژن را افزایش می دهد. همچنین نتیجه گرفتند که این روغن ها دارای فعالیت ضد آندروژنی بوده و به طور قابل ملاحظه ای فعالیت دی هیدروتستوسترون (DHT) را سرکوب می کند. مطالعه دوم در مجله "Journal of Endocrinological Investigation" در سال 2013 منتشر شد. در این مطالعه، محققان اثربخشی روغن های اسطوخدوس و روغن درخت چای را در درمان رشد بیش از اندازه موی صورت در زنان، مورد بررسی قرار دادند. آنچه که این محققان دریافتند این بود که روغنهای اسطوخدوس و درخت چای به صورت موضعی بر روی پوست تاثیر می گذارد و می تواند در کاهش موی صورت در زنان موثر باشد، و این نشان می دهد که روغن ممکن است دارای خواص ضد آندروژنی باشد.اما هنوز هيچ گونه تحقيقاتي در رابطه با خواص ضد آندروژنی روغن درخت چاي به طاسي آندروژني وجود ندارد.
عصاره برگ رزماری، به رشد مو کمک می کند. در مطالعه 2015، استفاده موضعی از روغن رزماری به 2٪ ماینوکسیدیل در 100 مرد مبتلا به آلوپسی آندروژنی مقایسه شد. بعد از 6 ماه در هر دو گروه افزایش قابل توجهی از رشد مو مشاهده شد ولی ماینوکسیدیل موجب تحریک پوست سر شده پس می توان گفت، روغن رزماری برای رشد مو مناسب است، باعث کاهش ریزش مو و طاسی الگوی مردانه بدون تحریک وحشتناک در آمیزش با مواد موضعی فعلی است. عصاره رزماری همچنین دارای خواص ضد التهابی نیز هست. مطالعه سال 2008 روغن رزماری را بر روی اماس (ورم) در موشها آزمایش کردند و محققان دریافتند که این ماده به طور قابل توجهی اماس را یک تا چهار ساعت پس از استفاده از آن مهار می کند. همچنین می تواند برای کاهش قرمزی، آکنه، لکه های التهابی نیز می توان از این ماده استفاده نمود. بسیاری از مطالعات نشان می دهد که روغن رزماری اثرات ضد باکتریایی دارد و یک مطالعه 2012 نشان داد که این خواص به علت ترکیبات: 1،8-سینه ال (اوکالیتول)، آلفا پینن و بتا-پینن است. در واقع، ترکیبات اثر سینرژی دارند، به این معنی که آنها وقتی با هم هستند قوی تر از زمانی که جدا هستند، عمل می کنند. این عصاره همچنین دارای خواص ضد قارچی نیز هست.
عصاره برگ ختمی، دارای خواص ضد باکتریایی، خاصیت ضد قارچ و ضد التهابی قابل توجهی است. همچنین می تواند تسکین دهنده خارش پوست سر و بهبود خشکی پوست سر نیز باشد. تحقیقی درباره اینکه، این عصاره درماتیت سبورئیک را درمان می کند و از شوره سر جلوگیری می نماید انجام شده است. در این بررسی، استفاده موضعی از عصاره برگ ختمی و سرکه برای 35 زن مبتلا به درماتیت سبورئیک انجام شده و اين تجربه باليني نتایج قابل توجه نشان مي دهد كه پژوهش هاي بيشتري بايد بر روي تاثير این عصاره در درمان درماتیت سبورئیک انجام شود.
نتیجه گیری:
همانطور که گفته شد شوره سر یک اختلال پوستی است که برای فرد از نظر روانشناسی، مشکلات و ضربات اجتماعی زیادی را به همراه دارد. شوره سر، پوسته پوسته شدن پوسته سر که با خارش همراه می شود است اما درماتیت سبورئیک، علاوه بر علائم شوره سر دارای تحریکات قابل رویت نیز است. اولین درمان برای شوره سر استفاده از شامپوی موثر و دارای عوامل ضد شوره است. همانطور که در بالا نیز بیان شد، یکی از شامپوهای موثر برای درمان شوره سر و درماتیت سبورئیک، استفاده از شامپوی ضد شوره درمالیست است. چراکه این شامپو حاوی عوامل ضد شوره از جمله زینک پیریتیون، کلیمبازول، پیروکتون اولامین، کتوکونازول و اسید سالیسیلیک، روغن درخت چای، عصاره برگ رزماری و عصاره برگ ختمی است. هر کدام از این ترکیبات به طور جداگانه دارای اثربخشی ضد شوره، ضد قارچ و ضد خارش هستند اما همانطور که در بررسیها و مطالعات صورت گرفته نیز بیان شد، ترکیب این عوامل دارای اثربخشی بالاتر و بهتری خواهند بود که می توان این ترکیب اثربخش را در شامپو ضد شوره درمالیست یافت.
ارسال سراسری به کل کشور 
